CHP’li Kaboğlu’ndan cemevleri düzenlemesi reaksiyonu: Bir çeşit yasal rüşvet teşebbüsü
Seher Alp
4 min read
ANKARA – AYM kararına karşın limanların işletme müddetlerinin 49 yıla uzatılmasını ile cemevlerinin elektrik ve su masraflarının karşılanmasını içeren torba kanun teklifi, TBMM, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün görüşülmeye başlanacak.
CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, 23 husustan oluşan ve 13 kanunda değişiklik öngören teklifi kıymetlendirdi.
‘CEMEVLERİ DÜZENLEMESİ BİR TIP YASAL RÜŞVET GİRİŞİMİDİR’
Cemevlerine ait düzenlemeye nazaran Alevi dini inancının “Alevi-Bektaşi kültürü”, cemevlerinin ise “kültürel tesis” olarak nitelendiğini söz eden Kaboğlu,
“Kanun teklifi, Alevi toplumuna cemevleriyle ilgili ekonomik külfetleri devlete yüklerken, karşılığında cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmediğini Alevi topluluğunun sineye çekmesini isteyen bir çeşit yasal rüşvet girişimidir” dedi.
Teklif hususunun var olan sorunu çözmeyip, bilakis, onu kanun seviyesinde tescillediğini söyleyen Anayasa Kurulu üyesi İbrahim Kaboğlu, “Devletin Alevi inancı karşısındaki inkârcı tavrını teyit eden kanun teklifinin 8., 15., 16., 17., 18. ve 20. hususlarının Anayasa’nın 2., 10., 24., 90. ve 136. unsurlarına aykırı” olduğunu belirterek şu tespitlerde bulundu:
LAİKLİK UNSURUNA ALIŞILMAMIŞ: Alevi inancına sahip şahıslar lehine bir düzenleme getirir üzere yapan teklif unsuru; devletin Sünni inancını Alevi inancının önünde tutma ve Alevi inancını yok sayma tutumunun devamlılığında yer almaktadır. Böylelikle devletin İslam dini dahilinde bir tercihte bulunduğu manasına gelmektedir. Devletin farklı din ve inançlar karşısındaki tarafsızlık yükümlülüğünü ihlal eden teklif unsuru, bu prestijle Anayasa’nın 2. hususundaki laiklik prensibine alışılmamıştır.
EŞİTLİK UNSURUNA UYGUN DEĞİL: Kanun teklifinin cemevlerinin masraflarını karşılamayı, onların ibadethane niteliğini reddederek öngörmesi, eşitlik prensibine uyulduğunu göstermez. Çünkü böylelikle başta Sünni inancı gelmek üzere başka birtakım inançları resmi olarak tanıyan devletin Alevi inancını resmi olarak inkâr etmiş olması Anayasa’nın 10. unsurunda öngörülen kanun önünde eşitlik prensibine karşıttır. Öte yandan, kanun teklifinin 16. ve 17. hususlarında kullanılan “yapabilir” sözü; vilayet özel yönetimleriyle belediyelerin cemevlerinin üretim, bakım ve tamirinin yapılması konusunda keyfî kararlar alabilmelerini mümkün kılacaktır ve kelam konusu düzenlemelerin ayrımcılığa karşı kâfi teminat sağlamasına manidir.
DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİNE TERS: Alevi mezhebini/dinini/inancını din ve vicdan hürriyeti bağlamında tanımamak manasına gelen teklif unsurları, Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetine ait 24. hususuna alışılmamıştır. AİHM, açık biçimde AİHS’nin 9. unsurunun Alevi inancına uygulandığı ortaya koymaktadır. Kanun koyucunun Alevi inancının dinî niteliğini yok sayma ya da reddetme yetkisi yoktur. Bu bahiste niteleme ve kıymetlendirme yapma yetkisi olmayan kanun teklifinin Aleviliği din olarak kabul etmeyip, onun kültürel bir yaklaşım olarak görmesi; kanun teklifinin bir dinî topluluğun üyelerinin din ve vicdan hürriyetlerini kategorik formda inkâr ettiği manasına gelmektedir ve Anayasa’nın 24. unsuruna terstir.
‘CEMEVLERİ DÜZENLEMESİ ANAYASAYA AYKIRI’
Kaboğlu, teklifin çok istikametli anayasa aykırılıklarından bir başkası olan Anayasa’nın DİB’i düzenleyen 136. unsuruna nazaran DİB’in misyonlarını laiklik prensibi doğrultusunda gerçekleştirmesi unsuruna karşıtlık taşıdığını söyleyerek, şu tabirlere yer verdi:
“Teklifin 20. unsuru, cemevlerinin masraflarının, Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan bütçesinden karşılamazken, bu sarfiyatların aslında son derece kısıtlı bir bütçesi olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na karşılatılması, devletin sanat alanına ayırdığı son derece kıt kaynakların din hizmetlerine yönlendirilmesi manasına taşıyacaktır. Böylelikle devletin sanatı ve sanatçıyı müdafaası misyonunu de ihlal etmektedir. Bu prestijle Anayasa’nın 64. hususuna terstir. Aleviliği din/inanç olarak görmeyi reddedip de, folklorik/kültürel bir tabana oturtan teklif unsurları, AİHM içtihatlarıyla yorumlanan AİHS’nin 9. ve 14. unsurlarına de karşıt olduğundan, Anayasa’nın 90. unsuruna de terstir.”
‘LİMANLARDA ANAYASA OYUNU’
Limanlarının bir kısmının özelleştirilmesine ait düzenlemeye de değinen Kaboğlu, AYM’nin Anayasa’nın 10., 13., ve 48. unsurlarına karşıt olduğuna hükmetmesine rağmen, düzenlemenin daha da vahim birkaç değişiklikle yine getirilmesini eleştirdi. Kaboğlu, Anayasa’yı her fırsata çiğneyen ve tekraren yok sayan Cumhur İttifakı’nın Anayasa oyununun lakin seçimlerle gelecek Millet İttifak’ının iradesinde sonlanacağını söyledi. (DUVAR)
